Programy [w harcerstwie] są różne i zmienne, ale istnieje to samo wspólne dla wszystkich źródło rzeczy: Prawo Harcerskie, metoda, system zastępowy.
Ewa Grodecka
Jesteś instruktorem, masz narzędzie. Naszym konkretnym narzędziem do wykorzystywania na co dzień jest metoda harcerska. Pracować nią można nie tylko z zuchami czy harcerzami ale i z instruktorami. O tym właśnie przekonali się uczestnicy tegorocznego kursu podharcmistrzowskiego SPOIWO organizowanego przez Chorągiew Gdańską.
Poradnik jest skierowany do osób, którym dotychczas było z metodyką zuchową nie po drodze, a z jakiegoś powodu przyszło im się z nią zmierzyć – czy to dlatego, że zgodzili się jechać na kolonię zaprzyjaźnionej gromady jako wychowawcy, czy też organizują imprezę programową, w której zuchy także będą brały udział. Zawiera skrócony opis rozwoju dziecka, mający znaczenie dla harcerskich działań, charakterystyczne elementy metodyki oraz wskazówki organizacyjne ułatwiające współpracę z gromadami podczas wspólnych wyjazdów.
„Z perspektywy” to czasopismo dla drużynowych i przybocznych. Znajdziecie w nim garść porad, pomysłów i inspiracji do codziennej pracy z jednostką. Poza tym przeczytacie o ogólnozwiązkowych i społecznie ważnych tematach. Miłej lektury!
„Z perspektywy” wydawane jest kwartalnie i powstało w grudniu 2015 roku i było wydawane do września 2017 roku. W lipcu 2019 roku ukazał się pierwszy po wznowieniu numer czasopisma.
Spis treści:
Wieści ze związku,
Sto lat solenizanci!,
Nie lubię jeździć na rowerze,czyli tekst o osobistym zaangażowaniu drużynowych ,
Psychika smyka! Chciałbyś się ze mną czymś podzielić?
Zuchmistrz numeru
Książki dla zuchmistrzów,
Zbiórka z okazji Dnia Myśli Braterskiej,
Sprawność zespołowa:Ambasador przyjaźni,
Majsterka: sensoryczne łapki,
Jak gromady obchodzą swoje urodziny?
Imieniny Zucha “Z pomocą u Matki Natury”,
Sprawność indywidualna: Dobry opiekun,
Cykl – cechy metody,
Kamyk odpowie,
Hej! Dobrze być sobą!,
Akcja ,,Wszystkim jest z zuchem dobrze”
Rajd Granica – relacja;
Nowy rok zuchowy – bądź lepszy!;
Reforma instrumentów metodycznych;
O godzeniu różnych ról społecznych;
Być drużynową – ile czasu to zajmuje;
Granica poświęcenia, czyli jak bardzo powinniśmy angażować się w harcerstwo;
Psychika smyka;
Zuchmistrz numeru: Zofia Kuźniewska;
W tym roku byliśmy Gumisiami;
Sprawność zespołowa: Obrończyni/obrońca czystej wody;
Piosenka numeru: jesienny wiatr;
Kropelka życia;
Zuchmistrzowskie grzeszki;
Kamyk odpowie;
Przygotowujesz się do organizacji dużego wydarzenia na poziomie regionalnym albo przed Tobą stoi wyzwanie zakomunikowania go światu. To duża odpowiedzialność. Będziesz kreować zespoły, delegować zadania, przydzielać funkcje, realizować wcześniej szczegółowo zaplanowane wizje, aż ostatecznie zrealizujesz, podsumujesz i rozliczysz całe działanie. Zastanawiasz się pewnie, ile osób mogłoby przyjechać na Twoje wydarzenie. Tyle co rok temu? Dwa razy więcej niż rok temu? Albo czy uczestnicy przeżyją wydarzenie dokładnie tak, jak sobie planujesz? Tak czy inaczej, kwestie związanie z komunikacją wydarzenia i jego promocją są ważne. Obok kwestii merytorycznych wydarzenia, czyli pracy programowej, pracy z kadrą, występują jeszcze kwestie formalne, techniczne – działania finansowe, kwatermistrzowskie, zaopatrzeniowe i… właśnie komunikacyjne.
Obóz na Islandii został zorganizowany dzięki współpracy 6 wędrowników z 82 Drużyny Wędrowniczej “Na Przełaj”, którzy poświęcili mnóstwo pracy i czasu na zapoznanie się z tym, co czeka ich na wyspie. Podczas naszej podróży wędrowaliśmy z plecakami i namiotami, nocowaliśmy na campingach oraz u wspaniałych osób, realizowaliśmy zajęcia dotyczące edukacji globalnej oraz zmagaliśmy się z islandzką pogodą i przede wszystkim, pełniliśmy służbę. Wyprawa miała na celu zbadanie, jak turystyka wpływa na środowisko i w jaki sposób funkcjonuje ochrona przyrody na wyspie. Poradnik ten powstał z myślą o tym, aby każdy turysta, podróżując po Islandii, ale i po innych krajach wiedział jak odpowiednio się przygotować oraz jak zachowywać w różnych kryzysowych sytuacjach. W poradniku przedstawione zostały praktyczne wskazówki i porady, którymi kierowaliśmy się przez cały czas trwania obozu, jak i przy jego planowaniu. Przez cały czas trwania projektu inspirowaliśmy się 7 zasadami „Leave No Trace”.
Poradnik_Lidera 2017 jest to zbiór rad dla wszystkich liderów nie tylko harcerskich… Spisany na podstawie doświadczeń autora, napisany prostym językiem zawiera wiele anegdot oraz sporo obrazków sytuacyjnych.
Dlaczego Harcerski Kurs Alpha? Ponieważ jest świetną propozycją dla młodego człowieka, umożliwiającą poznanie wiary chrześcijańskiej w sposób przystępny i atrakcyjny. Harcerze są w większości otwarci na nowe okoliczności, a Harcerski Kurs Alpha to coś zupełnie nowego w rozwoju duchowym naszej organizacji.
Kurs Alpha to narzędzie ewangelizacyjne używane przez tysiące parafii katolickich we wszystkich krajach świata. Również inne wyznania organizują takie spotkania, zaznajamiając uczestników z przesłaniem Jezusa, które ma moc przemieniania ludzkiego życia.
Kadra jest najważniejszym ogniwem działalności harcerskiej. W „Systemie pracy z kadrą” (uchwała RN nr 18/XXXVI z dnia 27 czerwca 2010 r.) czytamy, że kadra jest najcenniejszym kapitałem Związku Harcerstwa Polskiego. Realizuje główne cele i założenia organizacji. Sprawne zarządzanie potencjałem kadrowym oraz doskonalenie kadry jest warunkiem rozwoju ZHP i realizacji misji Związku. Uchwała RN definiuje opis funkcji jako zakres obowiązków, kompetencji i uprawnień oraz warunków do działania, przypisanych określonej funkcji instruktorskiej. Opis funkcji jest podstawą rozmowy przełożonego z podwładnym, obejmującym funkcję.
Opis funkcji jest narzędziem, które umożliwia i systematyzuje pracę z funkcją. Zawarte są w nim zadania i kompetencje osoby pełniącej funkcję, wymagany stopień i przeszkolenie do pełnienia danej funkcji.
Materiał zawiera wstęp teoretyczny dotyczący opisów funkcji oraz przykładowe opisy funkcji na szczeblu hufca i chorągwi.
Kiedy członkowie naszej organizacji muszą mierzyć się z odpowiedzialnością za słowo? Do jakich sytuacji odnosić się może taki temat? Wychodząc naprzeciw temu zagadnieniu nietrudno dojść do wniosku, że od samego początku zuchowej drogi, poprzez bycie harcerzem, wędrownikiem, instruktorem – całe harcerstwo opiera się na wartości słowa, jakie dajemy sobie, innym harcerzom, społeczeństwu. Niniejsza praca poświęcona jest właśnie harcerskim przysięgom i obietnicom.
Impuls jest konferencją instruktorską, która od 2015 roku porusza bieżące problemy obszaru programu ZHP. To miejsce, w którym spotykają się namiestnicy, szczepowi, szefowie referatów, programowcy, specjalnościowcy i dyskutują o wsparciu metodyczno-programowym drużynowych. Rok temu Impuls połączył się z warsztatami INSPiRADA i wspólnie z nimi tworzy Weekend Programowy, na którym instruktorzy mają szansę na dyskusję programową i zdobycie nowych umiejętności w tym obszarze.
Impuls 3.0 zmienił formę z dotychczasowej konferencji na harcerską grę konferencyjną. Jak to wyglądało w praktyce? Zaczęliśmy od panelu konferencyjnego, który poruszał 4 kontrowersyjne tematy. Jego zadaniem było „zmącenie wody” i pokazanie uczestnikom, że można stawiać odważne pytania, szukać na nie jednoznacznych odpowiedzi i w ogóle – myśleć inaczej.
Jak przystało na konferencję, ten etap zakończyła dyskusja i wyczekiwana przerwa kawowa, a po niej spotykaliśmy się w zupełnie nowej formule harcerskich dyskusji. Od tej pory Impuls zmienił się w grę konferencyjną.
Uczestnicy w trakcie paneli musieli odpowiedzieć na 4 harcerskie dylematy strategiczne. Każdy z nich miał możliwość wzięcia udziału w 2 grach. Zasady gry były oparte o karcianą grę „Dylematy”, w której punkty zdobywa moderator, jeśli prawidłowo przewidzi reakcję grupy na zadane pytania. Tak też było na Impulsie – w tym roku na oczach uczestników odbyła się rywalizacja prowadzących, którzy musieli zdobyć jak najlepsze noty. Ich zadaniem było przewidzenie rozwiązania dylematów przed (!!!) dyskusją z uczestnikami.
Druhu Komendancie! Druhno Komendant!
Poniżej znajduje się poradnik, który ma na celu pomóc Ci w organizacji obozu harcerskiego Twojej drużyny. Poradnik porusza takie kwestie jak: znalezienie bazy obozowej, stworzenie harmonogramu przygotowań, znalezienie odpowiedniej kadry obozowej i wiele więcej. Poradnik i załączniki jest zgodny z zasadami HAL i instrukcją HAL, jak i z rozporządzeni Ministra Edukacji dot. Organizacji wypoczynku na 2017 rok. Ważne jest by, przy korzystaniu w późniejszych latach sprawdzać instrukcje i inne dokumenty, bo zachodzą w nich często małe, lecz ważne zmiany.
Users who have LIKED this post:
Obecnie w ZHP wykorzystujemy skutecznie tylko jedno źródło pozyskiwania kadry. Jest nim rekrutacja prowadzona wśród harcerzy starszych i wędrowników. To nie wystarczy! Problem jest szczególnie istotny w przypadku pozyskiwania osób do prowadzenia gromad i drużyn. W efekcie dotychczasowych działań mamy za mało drużynowych, a wśród pełniących tę funkcję jest wiele osób bardzo młodych, bez doświadczenia i właściwego przygotowania. Z danych uzyskanych na koniec 2015 r. wynika, że co trzeci drużynowy nie posiada stopnia instruktorskiego, a 20% drużynowych nie osiągnęło pełnoletności. Poza tym kandydaci na drużynowych i młodzi drużynowi są „wysysani” przez inne organizacje, dla których członkowie ZHP stanowią wartościowy nabytek ze względu na swoje doświadczenie społeczne. A przecież drużynowy jest najważniejszym ogniwem w realizacji misji wychowawczej ZHP! Bez niego harcerstwo nie może realizować swoich celów. Propozycję prowadzenia gromad i drużyn adresujmy teraz również do osób spoza ZHP: rodziców zuchów i harcerzy, nauczycieli, a przede wszystkim osób dorosłych będących byłymi harcerkami i harcerzami, instruktorkami i instruktorami.
Witajcie na planecie Ziemi, której mieszkańcami są zarówno kameleony, które mogą patrzeć w dwóch różnych kierunkach w tym samym czasie, owady, które nie posiadają powiek oraz słonie z niesamowitym zmysłem węchu.
To tylko kilka przykładów. Różnorodność zwierząt i roślin na Ziemi jest naprawdę zdumiewająca. Co więcej, jej ekosystemy, takie jak pustynie, oceany, rzeki, góry, bagna, lasy i równiny trawiaste są specjalnie dostosowane do stworzeń i roślin, które tam mieszkają. Ale zmiany w środowisku ekosystemu mogą oznaczać zagładę dla występujących tam rodzimych gatunków roślin i zwierząt, i niestety, to dzieje się zbyt szybko w dzisiejszych czasach. Wiele gatunków jest zagrożonych całkowitym wymarciem. Pomimo, iż wymieranie od zawsze było częścią procesu ewolucji, w obecnym tempie zwierzęta i rośliny wymierają setki, być może nawet tysiące razy szybciej, niż było to spowodowane naturalnymi procesami ewolucyjnymi. Eksperci od bioróżnorodności twierdzą, że w dzisiejszych czasach wymieranie gatunków jest spowodowane głównie działalnością człowieka, taką jak: wylesianie, kopalnie, przekształcanie gruntów, budowanie zapór, dróg i miast, nadmierne połowy ryb i inne działania, które prowadzą do niszczenia siedlisk zwierząt, zmiany klimatu i zanieczyszczenia środowiska.
Zapraszamy cię do zanurkowania w głąb tego obszernego przewodnika, by zagłębić się w świat bioróżnorodności, by poznać korzyści, jakie nam zapewnia, poznać problemy, z którymi musi się zmierzyć oraz by dowiedzieć się jakie działania musimy podjąć, aby ją chronić.
Po co to harcerstwo?
Co robicie na zbiórkach?
Biegacie ciągle po lesie?
Z takimi pytaniami instruktorzy ZHP spotykają się na co dzień. Zadają je rówieśnicy, rodzice harcerzy, dyrektorzy szkół. Idealne odpowiedzi nie istnieją, ale są rzeczy, które możemy zrobić i powiedzieć, by przedstawić sedno naszej działalności. Przy okazji realizowania próby podharcmistrzowskiej postanowiłam przygotować zbiór rad i dobrych praktyk, które przydadzą się na początku ścieżki instruktorskiej i nie tylko. Wszystkie przykłady, czy rady, oparte są na moim doświadczeniu jako instruktora. Mam nadzieję, że przygotowany przeze mnie materiał będzie dla Was cenną pigułką wiedzy.
W dniu 14 lutego 2015 roku w Mazowieckim Urzędzie Wojewódzkim odbyła się Ogólnopolska Konferencja Instruktorska – „IMPULS – Planuj w Związku”. Podczas walentynkowego spotkania blisko 80 Instruktorów z całej Polski miało okazję pochylić się nad istotnym problemem planowania na różnych szczeblach ZHP. Organizatorem konferencji był Wydział Inspiracji i Poradnictwa Głównej Kwatery ZHP.
Materiały filmowe z konferencji:
Materiały graficzne z konferencji:
Wyprawa na szczyt “INSTRUKTOR ZHP”
Niniejsze opracowanie przeznaczone jest zarówno dla osób, które zamierzają otworzyć próbę przewodnikowską, jak i dla opiekunów prób na pierwszy stopień instruktorski. Omówienie tego tematu zostało zainspirowane brakiem jego kompleksowego i aktualnego ujęcia w harcerskiej literaturze.
W poradniku zostały przedstawione wszystkie etapy próby – począwszy od podjęcia decyzji o jej otwarciu, wyboru opiekuna i stworzenia programu, poprzez etap realizacji, aż do momentu jej zamknięcia. Ostatni rozdział zawiera podstawowe wskazówki dla opiekunów prób.
Users who have LIKED this post:
„Niesłychanie łatwo jest fałszować harcerstwo.
Wystarczy posługiwać się metodą harcerską bez jej zrozumienia, powierzchownie, jednostronnie, pomijając stawiane przez nią wymagania.
Wystarczy odrzucić system zastępowy.
Wystarczy ilość postawić nad jakością.
Wystarczy środki uznać za cele.
Stworzy się wtedy dziwoląg noszący miano harcerstwa, nawet w mundur harcerski ubrany, ale na pewno nie będący harcerstwem.
Wystarczy uznać harcerstwo nie za ruch i realizującą zasady tego rodzaju organizację, ale za jedno z wielu stowarzyszeń np. wyłącznie wychowania fizycznego czy przysposobienia wojskowego; podporządkowuje się wtedy harcerstwo przepisom regulującym prace tamtych organizacji i błądzi się w ślepych kanałach.”
[hm. Ewa Grodecka]
Najmłodsze dzieci, wstępując do ZHP, trafiają do gromad zuchowych, które są miejscem radosnej zabawy i niezapomnianych wrażeń. Na zuchowych zbiórkach – dzięki swej nieograniczonej wyobraźni – przez zabawę
poznają bliższe i dalsze otoczenie: przyrodę, kulturę, sport, historię… Ich pierwszym mistrzem na skautowej drodze jesteś właśnie Ty. Twoim obowiązkiem wobec podopiecznych jest gruntowne poznanie harcerskiej metody wychowawczej, stosowanie wszystkich jej elementów, przyglądanie się rozwojowi każdego zucha osobno. Warto skorzystać z ogromnego, różnorodnego bogactwa metodyki zuchowej, pokazywać dzieciom dobre ścieżki w życiu szkolnym i rodzinnym.
Obejmując funkcję drużynowego wędrowników, stajesz się primus inter pares – pierwszym spośród grona równych sobie przyjaciół. Razem przeżyjecie wielką harcerską przygodę, podążycie wspólnie wybranymi szlakami, odkryjecie nieznane
dotąd pola służby.
Pamiętaj o szczególnej roli, jaką pełni lider drużyny wędrowniczej. Także o tym, że nie jesteś dla członków swojej drużyny jedynym punktem odniesienia, mentorem we wszystkich sprawach. Twoja rola jest trudniejsza, zostałeś ich przewodnikiem na ścieżce samodzielnie podejmowanych decyzji. Wędrownicy obserwują, w jaki sposób postępujesz i jakich dokonujesz wyborów, jesteś dla nich ciągle przykładem – ale pamiętaj, że potrafi ą znakomicie odróżnić dobre decyzje od złych. Rola drużynowego wędrowniczego polega więc na zbudowaniu poczucia wartości i wzbudzeniu w młodych ludziach motywacji do podejmowania dobrych wyborów, odnalezienia pola służby w słusznej sprawie.
Wiek gimnazjalny to czas, w którym młodzi ludzie zastanawiają się nad swoją przyszłością, snują plany, wszystkie drzwi stoją przed nimi otworem. Harcerstwo powinno pomóc im w odnalezieniu najwłaściwszej ścieżki, która
teraz pozwoli im odkryć pasję i niesamowitą przygodę, a później może stać się ich życiową drogą. Dzięki Tobie piękne chwile, które harcerze starsi spędzają na rajdach, zbiórkach i obozach, będą wypełnione odkryciami, eksperymentami i wspólnymi projektami, które po kilku latach pomogą im wybrać kierunek studiów i ruszyć tą drogą, z której nie chce się zawracać.
Harcerstwo to wielka gra. Słowa hm. Stefana Mirowskiego, niezapomnianego Przewodniczącego ZHP, doskonale oddają ideę działania drużyny harcerskiej. Dzieci przychodzą do harcerstwa, aby zrealizować swoje marzenia o wielkiej przygodzie, wziąć udział w grze, której nie zapomną do końca życia. Twoim zadaniem jest spełnienie tych marzeń. W momencie, kiedy na Twoim ramieniu zawisł granatowy sznur, stałeś się mistrzem harcerskiej gry. Poradnik drużynowego, który właśnie otrzymałeś, będzie dla Ciebie zbiorem wskazówek, jak dobrze prowadzić drużynę, jak się doskonalić i zwyciężać w harcerskiej grze. Stosowanie harcerskiej metody wychowawczej, troska o rozwój podopiecznych to nie tylko Twój obowiązek, to też Twoja szansa na przeżycie harcerskiej przygody. Nie zapomnij nigdy, że jesteś wzorem, który będą naśladować wszystkie dzieci w drużynie. Osiągniesz sukces – dzieci będą chciały go powtórzyć. Potkniesz się – one także znajdą się w niebezpieczeństwie.
Users who have LIKED this post:
Pisanie o systemie zastępowym przypomina trochę pracę Syzyfa. Aby zebrać materiały do tego artykułu, przejrzeliśmy m.in. stare wątki na internetowym forum ZHP. W roku 2004 dyskutanci alarmowali:
system zastępowy nie działa głównie z tego powodu, iż instruktorzy (drużynowi albo ich zwierzchnicy) uważają, że „przepisy na to nie pozwalają”. Minęły 4 lata… i znów można spotkać na internetowych
forach identyczne skargi. Głosy o przywrócenie możliwości działania systemowi zastępowemu są jakby wołaniem na puszczy…
Niniejsza praca jest odzwierciedleniem doświadczeń, jakie towarzyszyły autorce przy wprowadzaniu systemu zastępowego w drużynie. 33 Wejherowska Wodna Drużyna Harcerska „Korsarze” im. Marynarki Wojennej RP przekształciła się w 1999 roku z drużyny
starszoharcerskiej w harcerską, kiedy to do drużyny przyszli zupełnie nowi, młodzi ludzie W 2002 roku mogę powiedzieć, że system zastępowy istnieje. Wprowadzenie go zajęło nieco ponad dwa lata. W dalszym ciągu dostrzegam pewne wady w jego funkcjonowaniu,
niedociągnięcia.
Praca ta jest właśnie efektem przemyśleń nad tym, co udało się, a co autorka mogła zrobić inaczej. Często podaję różne rozwiązania tego samego problemu, ponieważ nie ma dwóch
identycznych drużyn i wszędzie wprowadzanie systemu wyglądać będzie inaczej.
Zastępowe i zastępowi to klucz do sukcesu w pracy każdej drużyny.
Nie wszyscy doceniamy ten skarb, jakim są dobrze funkcjonujące zastępy – czasem też tracimy z oczu cel, jaki przyświeca ich działaniu.
Dlatego przyszedł chyba w naszym Związku czas na odrodzenie myśli R. Baden-Powella o systemie zastępowym i wspieranie drużynowych
w pracy z zastępowymi.
