Nasze problemy są często składową globalnych problemów świata, nasze historie są częścią globalnej historii. Dlatego propozycja programowa „Światozmieniacze. Cel: dobro” skłania do poznawania współczesnego świata i definiowania w nim naszego miejsca – do podejmowania w gromadach i drużynach zagadnień edukacji globalnej (o podstawowych założeniach takiej edukacji przeczytajcie na s. 6–7).

Proponujemy wam zestaw scenariuszy zbiórek – odpowiednio dla zuchów, harcerzy, harcerzy starszych i wędrowników – których cele wychowawcze sprowadzają się przede wszystkim do rozwijania wrażliwości i kształtowania aktywnej postawy zmieniania świata na lepsze, czyli światozmieniania. Jednak lekturę tej publikacji warto rozpocząć od ostatniego rozdziału, czyli „Historii światozmieniaczy” zebranych przez hm. Annę Książek, podróżniczkę i światozmieniaczkę z Hufca ZHP Łódź-Widzew. To interesujące historie ciekawych ludzi, ale i coś więcej… Zainspirujcie się nimi. Nasze scenariusze pokazują, jak można je wykorzystać podczas zbiórek, jednak to przecież nie są wszystkie możliwości. Dostosujcie je do swoich potrzeb, wzbogaćcie treściami zaczerpniętymi z Waszych doświadczeń, z Waszego otoczenia. Te historie, zebrane w odległej Azji, nadają podejmowanym tematom szerszą perspektywę, pokazują, jak z podobnymi do naszych wyzwaniami radzą sobie inni.

Obszary propozycji

Propozycja opiera się o 4 obszary: ZARADNOŚĆ, UMIEJĘTNOŚCI, WARTOŚCI i POZYTYWNOŚĆ. Każdy obszar reprezentuje przeciwieństwo wybranego problemu wychowawczego i skłania do wzmacniania pożądanych działań.

Obszar ZARADNOŚĆ skupia się na podejmowaniu świadomych działań oraz docenianiu efektów pracy swojej i innych. Ma na celu umiejętne gospodarowanie zasobami – przedmiotami, pieniędzmi oraz czasem. To także odpowiedzialność za przydzielone zadania i wywiązywanie się z nich oraz zachowywanie równowagi między wymaganiem od sobie i od innych. Obszar ten opiera się o bezinteresowną służbę i empatię. Jest przeciwieństwem roszczeniowości.

Drugi obszar zwraca uwagę na wartość kolekcjonowania doświadczeń i UMIEJĘTNOŚCI zamiast przedmiotów. Dba o więzi i relacje, pracuje nad ich jakością. Teorię przekłada na praktykę. Dzięki samoświadomości i stałej pracy nad sobą kształtuje wartościowego obywatela i członka społeczeństwa. To także pierwszy krok do podejmowania działań użytecznych społecznie – charytatywnych, wymagających poświęcenia i altruizmu. Stoi w opozycji do konsumpcjonizmu.

Światopogląd to coś, co kształtujemy przez całe nasze życie. To ważna część naszej tożsamości. Jest on efektem wyznawanych WARTOŚCI – tych, których jesteśmy pewni i w które wierzymy. Trzeci obszar skupia się więc na tym co mniej widzialne i efektowne, a bardziej wewnętrzne i indywidualne. Opiera się o poszukiwanie autorytetów, wzorców godnych naśladowania, postępowanie zgodnie z Prawem i Przyrzeczeniem Harcerskim. To sztuka znajdowania środka pomiędzy asertywnością i stałością zasad, a byciem otwartym na poszukiwanie nowych prawd i poddawaniem ich stałej ewaluacji. A wszystko to w atmosferze przyjaźni oraz dialogu pełnego zrozumienia i akceptacji dla innych. WARTOŚCI są przeciwieństwem oportunizmu.

Ostatni obszar nie mówi o tym co, ale mówi jak – POZYTYWNIE. Towarzyszy mu motywacja, życzliwość i dobro. Działania mają być potrzebne i porządnie realizowane, a zmiana celowa i użyteczna. To radość z małych sukcesów, aktywność, szukanie możliwości i pozytywne myślenie. Optymizm to wartość sama w sobie, jak i czynnik, który sprawia, że każdy z trzech poprzednich obszarów staje się jeszcze lepszy. Obszar ten jest opozycją dla malkontenctwa.

Mechanizm

Mechanizm propozycji programowej jest bardzo prosty. W każdym obszarze należy przeprowadzić zbiórkę wprowadzającą w temat, a następnie wykonać działanie (opisane dalej). Krótki opis wykonanego działania drużynowy zamieszcza na specjalnie do tego przygotowanej stronie, gdzie należy uzupełnić szablon. Po wykonaniu czterech działań raporty z działań są przekazywane na poziom chorągwi, gdzie są weryfikowane. Po pozytywnej weryfikacji drużynie, która zrealizowała działania wysyłane są plakietki/inne gadżety.

Celem zbiórki wprowadzającej jest zapoznanie harcerzy z danym obszarem, skłonienie do przemyśleń oraz przygotowanie działania. Do jej zaplanowania i przeprowadzenia proponujemy wykorzystać zebrane w jednym miejscu materiały.

Działanie to akcja, która ma na celu zmianę jakiegoś elementu otaczającej nas rzeczywistości. Zmiana ta powinna być widoczna lub odczuwalna. Działanie jest poprzedzone obserwacją i analizą środowiska, zaplanowane i przeprowadzone w zgodzie z metodą harcerską.