Konstruktywna komunikacja – podstawy

Druhny i Druhowie! Przed Wami pierwszy z trzech konspektów warsztatów poświęconych komunikacji. Komunikacja to temat bardzo rozległy, a jednocześnie wpływający na różne aspekty pracy instruktorów – od codziennej komunikacji w jednostkach, przez prowadzenie zespołów instruktorskich, po udzielanie informacji zwrotnej.

Prawie wszystkie kursy prowadzone w ZHP dotykają tematu komunikacji, ujmując różne jego aspekty. Tym cyklem warsztatów chcę zaproponować dodatkowe treści dla wszystkich tych, którzy chcą rozwijać kompetencje komunikacyjne instruktorów w swoim środowisku.

Wszystkie konspekty z serii znajdziecie pod nazwami:

  1. Konstruktywna komunikacja – podstawy
  2. Trening kompetencji komunikacyjnych
  3. Komunikacja w projekcie i zespole – dobre praktyki
Print Friendly, PDF & Email
0
Autor:
phm. Maciej Wróbel, SOKK 1344/2022, Hufiec Ziemi Zawierciańskiej, Chorągiew Śląska
Recenzenci
  • hm. Marta Wasilewska, ZOKK 398/2021
Treści:
  • proces komunikacji
  • komunikacja interpersonalna
  • udzielanie informacji zwrotnej
Zamierzenia:
Po zajęciach/warsztatach/... uczestnik będzie:
  • poddawał refleksji proces komunikacji,
  • komunikował o sprawach trudnych i negatywnych,
  • oceniał komunikaty ze względu na ich zgodność z zasadami dobrej komunikacji,
  • umiał wskazać elementy uproszczonego schematu komunikacji,
  • podawał przykłady wewnętrznych i zewnętrznych szumów komunikacyjnych.
Informacje organizacyjne
min
10
opt
maks
16
135 min.
Prowadzących: 1
Uwagi:
Warsztat kierowany jest przede wszystkim do: (1) osób z otwartymi próbami przewodnikowskimi lub instruktorów ZHP w stopniu przewodnika, (2) osób, które nie brały dotąd udziału w warsztatach poświęconych stricte efektywnej komunikacji lub brali udział w zajęciach dotyczących komunikacji jedynie na kursie przewodnikowskim.

Wymagania lokalowe, sprzętowe i potrzebne materiały
Miejsce:

Miejsce dowolne - zajęcia możliwe do przeprowadzenia zarówno w pomieszczeniu, jak i na terenie otwartym.
Warunki:

Potrzebne miejsce do pracy w małych grupach.
Wymagane materiały:

1. wydrukowane Zasady komunikacji (zał. 1)
2. wydrukowane Przykładowe komunikaty (zał. 2)
3. wydrukowany Schemat procesu komunikacji (zał. 3)
4. karteczki z hasłami do przekazania (zawarte w treści konspektu)
5. wydrukowane Dobre rady udzielania informacji zwrotnej (zał. 4)
6. wydrukowana sytuacja konfliktowa z perspektywy drużynowego i przybocznego (zał. 5)
7. wydrukowane teksty piosenki *Granatowy* (zał. 6)

Przebieg
1
15 min.
Przywitanie
Forma: Rundka
Przywitanie uczestników oraz przedstawienie celu zajęć. Prowadzący prosi każdego o podanie swojego imienia, hufca, w którym działa, oraz powodu, dla którego zapisał się na warsztaty.
2
20 min.
Ustawianie w kolejności
Forma: Ćwiczenie
Prowadzący prosi uczestników, aby wybrali spośród siebie jedną osobę, która pokieruje nimi podczas pierwszego zadania. Pierwsze zadanie polega na ustawieniu uczestników warsztatów zgodnie ze stażem harcerskim (od osoby, która najdłużej jest harcerzem do osoby, która najkrócej jest harcerzem).

⅓ uczestników ma na czas tego zadania zasłonięte oczy, ⅓ uczestników przez czas tego zadania nie może się odzywać, ⅓ uczestników przez czas tego zadania nie może się odzywać i ma zasłonięte oczy. Wybrana przez zastęp osoba nie ma żadnych ograniczeń.

Po zakończeniu zadania prowadzący pyta uczestników, co myślą o swojej komunikacji w trakcie tego zadania – dba, aby wypowiedziała się osoba z każdej z grup (zasłonięte oczy, brak możliwości mówienia, zasłonięte oczy + brak możliwości mówienia).
3
10 min.
Schemat komunikacji:
Forma: Dyskusja
Prowadzący rozdaje uczestnikom uproszczony schemat procesu komunikacji. Wspólnie z uczestnikami i na bazie przeprowadzonego ćwiczenia omawia poszczególne elementy procesu komunikacji (nadawca, odbiorca, szum – z podziałem na szumy wewnętrzne i zewnętrzne, sprzężenie zwrotne - zwane również informacją zwrotną). Prowadzący pyta też o różnicę między “komunikowaniem” a “komunikacją”. (Komunikowanie to proces pozbawiony sprzężenia zwrotnego).
Potrzebne materiały: Załącznik Schemat komunikacji
4
10 min.
Kalambury
Forma: Ćwiczenie
Ćwiczenie ukazujące rolę sprzężenia zwrotnego w komunikacji. Prowadzący prosi o trzech ochotników. Każdy z nich dostaje po dwa hasła do przekazania wszystkim uczestnikom, nie wolno im używać słów z haseł. Pozostali uczestnicy dostają kartki i długopisy. Ich zadaniem jest zapisać każde hasło dokładnie w takim samym brzmieniu, jak znajduje się ono na kartce każdego z ochotników.

Pierwszy ochotnik przekazuje hasła, stojąc tyłem do grupy (tak, by nie widział reakcji uczestników), a pozostali nie mogą się odzywać ani wydawać dźwięków. Hasła:

czerwony sznur funkcyjny

Irena Sendlerowa

Drugi ochotnik przekazuje hasła, stojąc przodem do grupy (widzi reakcje pozostałych), pozostali uczestnicy nadal nie mogą się odzywać ani wydawać dźwięków. Hasła:

szyfr gaderypoluki

Towarzystwo Gimnastyczne “Sokół”

Trzeci ochotnik przekazuje hasła, stojąc przodem do grupy (widzi reakcje pozostałych), pozostali mogą się odzywać, zadawać pytania, wchodzić w interakcję z ochotnikiem. Hasła:

Pozycja boczna bezpieczna ustalona

Naczelny Sąd Harcerski

Po każdym ochotniku prowadzący pyta, ile osób zapisało poprawne odpowiedzi.
5
15 min.
Dyskusja / Refleksja
Forma: Dyskusja
Prowadzący prosi o porównanie trudności zadania każdego ochotnika – w pierwszej kolejności wypowiadają się ochotnicy, następnie prowadzący moderuje niedługą dyskusję. Stara się naprowadzić grupę na wnioski: brak sprzężenia zwrotnego bardzo utrudnił zadanie pierwszemu ochotnikowi. Drugi ochotnik otrzymywał tylko niewerbalne sprzężenie zwrotne, co ułatwiło mu zadanie, ale wciąż było ono trudne. Trzeci ochotnik otrzymywał pełne sprzężenie zwrotne, co sprawiło, że zadanie było bardzo proste.
6
25 min.
Pary komunikatów
Forma: Praca w grupie
Prowadzący rozdaje każdemu uczestnikowi kilka kartek z pakietu przykładów komunikatów. Tłumaczy, że komunikaty występują w parach, które przekazują tę samą informację w lepszy i gorszy sposób. Zadaniem uczestników jest stworzyć 8 par komunikatów. Po zakończeniu zadania uczestnicy czytają kolejne pary, komentują, który ich zdaniem komunikat jest lepszą, a który gorszą wersją tej samej informacji. Prowadzący uzupełnia słowa uczestników i podaje ogólną zasadę komunikacji, którą obrazowała para kartek. W ten sam sposób prowadzący podsumowuje każdą parę kartek.
Potrzebne materiały: Załącznik Pary komunikatów Załącznik Zasady dobrej komunikacji
7
20 min.
Sytuacja konfliktowa
Forma: Symulacja
Prowadzący prosi o zgłoszenie się dwóch uczestników, którzy wcielą się w rolę drużynowego oraz przybocznego. Jeden z nich otrzymuje opis sytuacji konfliktowej z perspektywy przybocznego, drugi – z perspektywy drużynowego. Połowie pozostałych uczestników wręcza opis sytuacji z perspektywy drużynowego, połowie - z perspektywy przybocznego. Przyglądają się oni symulacji. Zadaniem przybocznego jest rozmowa z drużynowym, który od pewnego czasu zaniedbuje swoją drużynę. Przyboczny chce rozwiązać tę sytuację.

Po wykonaniu zadania prowadzący pyta najpierw ochotników o refleksje po rozmowie. Czy rozmowa była łatwa, czy obie strony dowiedziały się od drugiej osoby czegoś, czego nie wiedziały przed rozmową, czy uważają wynik rozmowy za satysfakcjonujący. Następnie prosi o refleksje pozostałych uczestników.
Potrzebne materiały: Załącznik Sytuacja konfliktowa
8
5 min.
Piosenka
Forma: Piosenka
Prowadzący oraz uczestnicy śpiewają piosenkę Granatowy (sznur).
Potrzebne materiały: Załącznik Granatowy (sznur)
9
15 min.
Ewaluacja
Forma: Rundka
Na koniec zajęć prowadzący daje uczestnikom Dobre rady komunikacji oraz prosi uczestników, aby każdy z nich wymienił jedną rzecz, którą najlepiej zapamięta z warsztatów oraz jedną rzecz, której w zajęciach mu brakowało.
Potrzebne materiały: Załącznik Dobre rady komunikacji
Załączniki
1
Granatowy (sznur)

Kopii:
16
Grubość:
Normalna
Druk:
Czarno-biały
Format:
A4
Dotyczy elementu zajęć: 8
2
Zasady dobrej komunikacji

Kopii:
16
Grubość:
Normalna
Druk:
Czarno-biały
Format:
A4
Dotyczy elementu zajęć: 6
3
Pary komunikatów

Kopii:
1
Grubość:
Normalna
Druk:
Czarno-biały
Format:
A4
Dotyczy elementu zajęć: 6
4
Schemat komunikacji

Kopii:
16
Grubość:
Normalna
Druk:
Czarno-biały
Format:
A4
Dotyczy elementu zajęć: 3
5
Dobre rady komunikacji

Kopii:
16
Grubość:
Normalna
Druk:
Czarno-biały
Format:
A4
Dotyczy elementu zajęć: 9
6
Sytuacja konfliktowa

Kopii:
8
Grubość:
Normalna
Druk:
Czarno-biały
Format:
A4
Dotyczy elementu zajęć: 7
Pobierz wszystkie załączniki