*Całość materiałów opracowanych w projekcie Ekonomia jest kobietą pisana jest w formie żeńskiej. Mimo to mogą być one swobodnie używane również w grupach koedukacyjnych. Jeśli masz jakieś przemyślenia na temat tego scenariusza, uważasz, że coś warto byłoby zmienić, ulepszyć, dodać – napisz do nas: [email protected]
Dlaczego warto: Niemal każdy z nas pije herbatę codziennie. Rzadko jednak zastanawiamy się skąd ona pochodzi, kto i kiedy zbierał dla nas liście herbaty oraz jakie herbata ma znaczenie dla ludzi z różnych części świata. Scenariusz ma na celu zapoznanie uczestniczek z podstawowymi informacjami dotyczącymi historii herbaty, jej rodzajów, warunków w jakich jest ona zbierana, a także tradycji, które się z nią wiążą w różnych częściach świata. Uczestniczki poszerzą również swoją wiedzę o świecie w ogóle poznając położenie różnych krajów.
Zadania: Jeśli chcesz wziąć udział w propozycji programowej Ekonomia jest kobietą i zdobyć jedną z części plakietki, oprócz przeprowadzenia poniższego warsztatu, wykonaj jedno z poniższych zadań. Zadania mogą być wykonywane całą grupą lub indywidualnie. Możesz też wymyślić swoje własne zadanie związane z tematem warsztatu i wysłać do akceptacji na adres [email protected]
- Przygotujcie plakat przedstawiający różne rodzaje herbaty. Czym się one różnią? Jak się je przygotowuje?
- Narysujcie mapę świata, na której zaznaczycie skąd pochodzi herbata, a także inne napoje i produkty, które spożywacie na śniadanie.
- Dowiedzcie się gdzie w Waszej okolicy można kupić produkty Fair Trade.
- Jak wygląda ceremonia picia herbaty w innym kraju niż Japonia? Zdobądźcie informacje i odegrajcie scenkę/nakręćcie filmik na tej podstawie.
- Przygotujcie krótki poradnik: wszystko o herbacie. Znajdźcie informacje o historii herbaty, skąd ona pochodzi, jakie ma znaczenie w różnych krajach.
- Które ze spożywanych przez Was rzeczy (owoców, warzyw i innych) pochodzą z Polski? Przygotujcie listę produktów, które można kupić lokalnie, które nie są przywożone z zagranicy.
Autor:
hm. Anna Książek
Chorągiew Łódzka, Hufiec Łódź Widzew
Recenzent:
hm. Agata Erhardt-Wojciechowska, ZOKK
Chorągiew Stołeczna, Hufiec Pruszków
Zamierzenia:
Po zajęciach/warsztatach/... uczestnik będzie:- wiedziała skąd pochodzi herbata (z jakich krajów)
- znała rodzaje herbaty
- wiedziała, że na świecie jest kilka kontynentów i bardzo dużo krajów, które na różne sposoby są z nami powiązane
- potrafiła wymienić kilka krajów z każdego kontynentu
- wiedziała jak wygląda praca kobiet zbierających liście herbaty
- wiedziała, że ludzie w różnych krajach mają specjalne ceremoniały przyrządzania herbaty, różne od naszych tradycji
- znała pojęcie Sprawiedliwy Handel oraz jego symbol
Realizowane wymagania:
Wymagania z prób realizowane poprzez te zamierzenia:Motyw i zakres tematyczny
Motyw główny:
Uszczegółowienie:
Ekonomia - świadoma konsumpcja
Zakres tematyczny:
- Skąd bierze się herbata?
Forma materiału
Typ materiału:
Pełen konspekt zajęć
Informacje organizacyjne
min
6
6
opt
16
16
maks
20
20
90 min.
Prowadzących: 1
Uwagi:
Wymagania lokalowe, sprzętowe i potrzebne materiały
Miejsce:
pomieszczenie
Wymagane materiały:
Wydrukowane załączniki (w tym pocięty na części i pochowany w różnych miejscach załącznik nr 3), kartki A4 z napisami „TAK”, „NIE”, „NIE WIEM”, czajnik, różne rodzaje herbaty (zielona, czarna, biała, czerwona), kubki (najlepiej dla każdej uczestniczki, mogą one też przynieść swoje kubki z domu, unikajmy używania kubków plastikowych, jednorazowych), mapa świata, kartki A4 z napisami „EUROPA”, „AZJA”, „AFRYKA”, „AMERYKA”, mały globus lub piłka, materiały do wybranych zajęć plastycznych (w zależności od wybranego wariantu kartki, nożyczki do serwetek, kubki, farby do szkła lub materiały do decoupage, cienkie pędzelki, czarna farba, kartki do malowania japońskich znaków, materiał, sznurek do tworzenia kimon).
Przebieg
1
10 min.
Wprowadzenie
Źródło: Zrównoważony rozwój, Sprawiedliwy handel – przewodnik dla nauczycieli
Na sali rozwieszone są trzy kartki „TAK”, „NIE”, „NIE WIEM”. Prowadząca zadaje kolejno różne pytania, uczestniczki ustawiają się przy odpowiedniej kartce. Każde pytanie krótko podsumowujemy.
Pytania:
Czy jadłaś dziś śniadanie?
Czy jadłaś na śniadanie coś co pochodziło z innego kraju? (najprawdopodobniej tak, np. owoce, kakao)
Czy odwiedzałaś inne kraje na świecie? (jakie?)
Jak myślisz, ile krajów jest w Europie? Mniej niż 10? Więcej niż 30? (odp. 46)
Czy którakolwiek z Was była w Azji?
Ile może być krajów w Azji? Mniej niż 20? Więcej niż 50? (odp. 55)
Pomyślcie o Azji i Europie razem – czy są one tego samego rozmiaru? Czy Azja jest większa niż Europa?
Na sali rozwieszone są trzy kartki „TAK”, „NIE”, „NIE WIEM”. Prowadząca zadaje kolejno różne pytania, uczestniczki ustawiają się przy odpowiedniej kartce. Każde pytanie krótko podsumowujemy.
Pytania:
Czy jadłaś dziś śniadanie?
Czy jadłaś na śniadanie coś co pochodziło z innego kraju? (najprawdopodobniej tak, np. owoce, kakao)
Czy odwiedzałaś inne kraje na świecie? (jakie?)
Jak myślisz, ile krajów jest w Europie? Mniej niż 10? Więcej niż 30? (odp. 46)
Czy którakolwiek z Was była w Azji?
Ile może być krajów w Azji? Mniej niż 20? Więcej niż 50? (odp. 55)
Pomyślcie o Azji i Europie razem – czy są one tego samego rozmiaru? Czy Azja jest większa niż Europa?
2
15 min.
Skąd jest herbata?
Rozmawiałyśmy na początku o śniadaniu, głównie o jedzeniu. A co z piciem? Zapytaj uczestniczek co zazwyczaj piją na śniadanie?
Powiedz uczestniczkom, że dziś będziemy rozmawiać o napoju, który produkowany jest w różnych krajach poza Europą. Poznamy kilka z nich, ale przede wszystkim przyjrzymy się bliżej samemu napojowi. Najpierw jednak musimy zgadnąć co to jest za napój. Zasłoń wszystkim oczy i poproś o spróbowanie przygotowanej wcześniej herbaty. Uczestniczki po smaku i zapachu starają się rozpoznać co to jest. Kiedy już zgadną, prowadząca opowiadam im o tym, skąd bierze się herbata (załącznik 1).
Powiedz uczestniczkom, że dziś będziemy rozmawiać o napoju, który produkowany jest w różnych krajach poza Europą. Poznamy kilka z nich, ale przede wszystkim przyjrzymy się bliżej samemu napojowi. Najpierw jednak musimy zgadnąć co to jest za napój. Zasłoń wszystkim oczy i poproś o spróbowanie przygotowanej wcześniej herbaty. Uczestniczki po smaku i zapachu starają się rozpoznać co to jest. Kiedy już zgadną, prowadząca opowiadam im o tym, skąd bierze się herbata (załącznik 1).
3
5 min.
Kolory herbaty
Zapytaj uczestniczki, jakie kolory kojarzą im się z herbatą? Czy potrafią powiedzieć, która z próbowanych przez nich herbat jest czarna, czerwona, zielona, biała?
Przyporządkuj każdej uczestniczce jeden z wymienionych kolorów. Kiedy powiesz czarna, wszystkie uczestniczki siedzące w kole, którym przyporządkowany jest kolor czarny zamieniają się miejscami. Kiedy powiesz zielona, zamieniają się uczestniczki z kolorem zielonym, itd. Kiedy powiesz „herbaciarnia!” miejscami zamieniają się wszystkie osoby. Aby utrudnić grę, możesz sama włączyć się do zabawy, zajmując miejsce jednej z uczestniczek. Teraz to ta osoba, która była ostatnia mówi kolejny kolor.
Przyporządkuj każdej uczestniczce jeden z wymienionych kolorów. Kiedy powiesz czarna, wszystkie uczestniczki siedzące w kole, którym przyporządkowany jest kolor czarny zamieniają się miejscami. Kiedy powiesz zielona, zamieniają się uczestniczki z kolorem zielonym, itd. Kiedy powiesz „herbaciarnia!” miejscami zamieniają się wszystkie osoby. Aby utrudnić grę, możesz sama włączyć się do zabawy, zajmując miejsce jednej z uczestniczek. Teraz to ta osoba, która była ostatnia mówi kolejny kolor.
4
5 min.
Globus
Źródło: Zrównoważony rozwój, Sprawiedliwy handel – przewodnik dla nauczycieli
Rzuć globus (lub piłeczkę) do wybranej osoby. Osoba ta wypowiada swoje imię, zaś pozostałe uczestniczki jak najszybciej podają nazwę kraju na świecie zaczynającego się na tę literę. Osoba, która poda nazwę kraju jako pierwsza otrzymuje globus i teraz to ona podaje swoje imię, a inne osoby wymyślają kraj na taką właśnie literę.
Rzuć globus (lub piłeczkę) do wybranej osoby. Osoba ta wypowiada swoje imię, zaś pozostałe uczestniczki jak najszybciej podają nazwę kraju na świecie zaczynającego się na tę literę. Osoba, która poda nazwę kraju jako pierwsza otrzymuje globus i teraz to ona podaje swoje imię, a inne osoby wymyślają kraj na taką właśnie literę.
5
5 min.
Kontynenty
Przypomniałyśmy sobie różne nazwy krajów, zobaczmy jednak czy uczestniczki wiedzą na jakim kontynencie leżą różne kraje? Nazwij każdą ze ścian sali nazwą innego kontynentu (dla ułatwienia może przykleić kartę z nazwą do ściany). Będzie więc ściana Azja, Afryka, Ameryka oraz Europa. Następnie podawaj nazwy krajów ze wszystkich czterech kontynentów. Zadaniem uczestniczek jest jak najszybciej dotknąć odpowiedniej ściany, np. jeśli powiesz Francja – jak najszybciej dotykają ściany Europa, jeśli Wenezuela – Ameryka itd. Jeśli uczestniczki będą miały problem z wybraniem odpowiedniej ściany, możesz im trochę podpowiadać. Dobrze byłoby gdyby wśród podanych krajów pojawiły się te, o których mówimy w czasie spotkania: Chiny, Japonia czy inne kraje z początkowej opowieści.
6
20 min.
Ceremoniał przyrządzania herbaty - przygotowanie
U nas nie ma specjalnej tradycji dotyczącej picia herbaty, ale w niektórych krajach jest to bardzo ważna ceremonia. Na przykład w Japonii. Opowiedz o tym kilka słów, możesz skorzystać z informacji poniżej:
Gospodarz zagotowuje wodę na herbatę w naczyniu zwanym cha-gama, przeciera miseczki i bambusową łyżeczką wsypuje sproszkowaną herbatę (3 łyżeczki na osobę). Potem zalewa herbatę wodą i roztrzepuje ją specjalnym bambusowym przyrządem (chasen), przypominającym z wyglądu pędzel do golenia. Kiedy herbata jest dobrze wymieszana, gospodarz podaje ją gościom. Są jej dwa rodzaje używane w czasie ceremonii: gęsta koi-cha, którą wszyscy piją z jednego naczynia, kolejno je sobie podając, kłaniając się i wypowiadając stosowne słowa uprzejmości. Natomiast usu-cha (słaba, lekka herbata) jest podawana każdemu gościowi osobno. Każda z nich jest przygotowywana inaczej, według skomplikowanych zasad, wymagających długiej nauki. (Źródło: http://pl.wikipedia.org/wiki/Japo%C5%84ska_ceremonia_picia_herbaty#Przebieg_ceremonii)
Następnie zaproś uczestniczki, podzielone na kilkuosobowe grupy, do przygotowania teatru, który pokaże jak taka ceremonia przebiega. Muszą one nie tylko podzielić się rolami i przećwiczyć sytuację, ale tez przygotować odpowiednie rekwizyty. Mogą to być np.
- serwetki wycięte z papieru
- zapisane japońskimi literami słowo „herbata” (patrz: załącznik 2)
- udekorowane kubki (np. farbą do szkła lub decoupage)
- stroje z materiałów (kimona)
Gospodarz zagotowuje wodę na herbatę w naczyniu zwanym cha-gama, przeciera miseczki i bambusową łyżeczką wsypuje sproszkowaną herbatę (3 łyżeczki na osobę). Potem zalewa herbatę wodą i roztrzepuje ją specjalnym bambusowym przyrządem (chasen), przypominającym z wyglądu pędzel do golenia. Kiedy herbata jest dobrze wymieszana, gospodarz podaje ją gościom. Są jej dwa rodzaje używane w czasie ceremonii: gęsta koi-cha, którą wszyscy piją z jednego naczynia, kolejno je sobie podając, kłaniając się i wypowiadając stosowne słowa uprzejmości. Natomiast usu-cha (słaba, lekka herbata) jest podawana każdemu gościowi osobno. Każda z nich jest przygotowywana inaczej, według skomplikowanych zasad, wymagających długiej nauki. (Źródło: http://pl.wikipedia.org/wiki/Japo%C5%84ska_ceremonia_picia_herbaty#Przebieg_ceremonii)
Następnie zaproś uczestniczki, podzielone na kilkuosobowe grupy, do przygotowania teatru, który pokaże jak taka ceremonia przebiega. Muszą one nie tylko podzielić się rolami i przećwiczyć sytuację, ale tez przygotować odpowiednie rekwizyty. Mogą to być np.
- serwetki wycięte z papieru
- zapisane japońskimi literami słowo „herbata” (patrz: załącznik 2)
- udekorowane kubki (np. farbą do szkła lub decoupage)
- stroje z materiałów (kimona)
7
10 min.
Ceremoniał przyrządzania herbaty - przedstawienie
Grupy prezentują swoje przedstawienia oraz wykonane rekwizyty.
8
8 min.
Kto i jak zbiera herbatę?
Zaproponuj uczestniczkom jeszcze jedno zadanie, w którym będą musiały wcielić się w rolę. Tym razem będą to kobiety pracujące przy zbieraniu listków herbaty. Czy uczestniczki pamiętają ich historie z początku zajęć? Opowiedz ją raz jeszcze swoimi słowami. W tym czasie uczestniczki chodzą po sali i za pomocą pantomimy odgrywają opowiadaną przez Ciebie historię (np. budzą się wcześnie rano, wędrują na pole, ciężko pracują zbierając listki). Po skończonym ćwiczeniu usiądźcie razem w kole i porozmawiajcie o tym, czy praca tych kobiet wydaje się uczestniczkom trudna? Dlaczego? Czy chciałyby być na ich miejscu? A czy wiedzą, że czasem także dzieci w ich wieku pracują przy zbieraniu herbaty? Czy powinniśmy tym osobom płacić sprawiedliwie za ich pracę? I co to w ogóle znaczy sprawiedliwie? Podsumowując zaproś uczestniczki do kolejnego ćwiczenia, w którym poznają symbol organizacji, która bardzo dba o to, żeby pracownicy i pracowniczki z całego świata miały/li dobre warunki pracy i uczciwe wynagrodzenie.
9
7 min.
Sprawiedliwy Handel
Żeby poznać symbol wspomniany w poprzednim ćwiczeniu uczestniczki muszą odnaleźć pochowane po całej sali (albo poza salą) części układanki (załącznik 3). Złożone razem dadzą nam symbol Sprawiedliwego Handlu. Kiedy uczestniczki ułożą go wspólnie na środku opowiedz im czym jest Sprawiedliwy Handel (załącznik nr 4) i spytaj co myślą o takiej inicjatywie.
10
5 min.
Podsumowanie
Każda uczestniczka mówi czego się nauczyła i co było dla niej najciekawsze.
Ściągnij plik załącznika